Melken over de dieselprijs

gepompt en verzopenDeze ochtend gelezen op één of andere obscure mailinglijst van oud-collega’s:

In het jaar 2000 na Christus, dus acht jaar geleden…. ;-),
kregen we
1 US Dollar voor 1,2 Euro en 1 vat ruwe olie koste toen 60 Dollar.
        dus 1 vat kostte 72 Euro.
        aan de pomp betaalden we 0,82 Euro voor 1 liter Diesel.

In het jaar
2008 na Christus ,ergens midden Maart, nu dus….,
krijgen we
1 US Dollar voor 0,65 Euro en 1 vat ruwe olie kost nu 110 Dollar.
        Dus 1 vat kost 70,1 Euro (Oeps ??!!…)
        aan de pomp betalen we 1,25 Euro voor 1 liter Diesel…….

En nu, mijn beste melkkoeien stel ik me de volgende vraag :
 Als een 1 vat ruwe olie nu goedkoper is (in Euro) als in 2000,
        waarom betalen wij dan 50% meer voor 1 liter Diesel ?????!!!!

Veel cijfers, leestekens in crescendo en 1 voorgekauwde maar onuitgesproken conclusie: de staat melkt ons, in vergelijking met 2000, voor 0,43 euro/liter diesel extra uit. Maar klopt dat wel?
Na wat Googelen kwam ik op de site van de Belgische Petroleum Federatie uit, in deze een ongetwijfeld interessante bron. Dat de prijs van ruwe olie in euro niet is gestegen tussen 2000 en nu klopt alleszins niet zo blijkt uit onderstaande grafiek van petrolfed.be (pdf). De cijfers van 2007 en 2008 zijn nog niet opgenomen, maar vooral de 72 euro/vat in 2000 lijkt er flink naast te zitten;

price/barrel in euro

Maar laat ons de stelling van de auteur, dat de olieprijs in euro onveranderd is gebleven, tegen beter weten in toch nog even aanhouden. Tussen de regels door gelezen, lijkt de vraagsteller er van uit te gaan dat de prijs van diesel in principe recht evenredig is aan die van ruwe aardolie en dat de prijsstijging dus ook niet bij de verwerking of winstmarges gezocht moet worden. Blijft dan inderdaad de schatkist met haar accijnzen en BTW over als inhalige boosdoener.
De evolutie van de accijnzen kun je alleszins ook in een grafiekje op diezelfde site bekijken (met data van 1984 tot maart 2007):

evolutie accijnzen tot maart 2007

Bingo, een stijging! Vollediger cijfers staan in een excel-file met de evolutie van accijnzen op verschillende motorbrandstoffen; in 2000 werd 0,2900 euro accijns/ liter diesel geheven, in maart 2007 (laatste punt in bovenstaande grafiek) 0,3311, nu is dat 0,3179 euro/l. Tussen 2000 en nu stegen de accijnzen dus inderdaad, met 0.0279 euro/ liter.
De schommelingen in het niveau van de accijnzen zijn overigens een gevolg van het zogenaamde cliquetsysteem (kliksysteem) dat in 2003 in het leven werd geroepen. Als de prijs van een brandstof daalt, dan kan die daling met dat systeem ten dele ongedaan worden door hogere accijnzen te heffen (goed voor de schatkist tiens, we moeten daar geen doekjes om winden). Het omgekeerde kliksysteem, dat in 2005 werd uitgewerkt, zorgt er voor dat de accijnzen verlaagd worden als de prijs boven een bepaald niveau stijgt, wat zoals uit de cijfers blijkt de afgelopen jaren dan ook al verschillende keren is gebeurd.
Sinds 2000 heeft de staat nog 2 bijkomende heffingen in het leven geroepen; de BOFAS– en APETRA-bijdragen, goed voor respectievelijk 0.0110 en 0.0020 euro/liter diesel. Natuurlijk betaal je naast accijnzen en andere bijdragen ook nog de standaard 21% BTW, zoals uit een 2de excelfile met de samenstelling van de brandstofprijzen ook blijkt. Van de maximum totaalprijs van 1,25 euro/liter vloeit 0,2169 BTW naar de schatkist. Het BTW-addertje onder het gras; op elke prijsstijging (omwille van duurdere olie maar ook door hogere accijnzen, te betalen bijdragen of andere factoren) heft de staat haar 21% BTW. Bingo, dubbele winst! Mijnheer Reynders ontvangt met de glimlach!
Hogere accijnzen, extra bijdragen en daarop 21% BTW, daar hebben we dus het bewijs dat de staat ons flink extra uitmelkt? Even de proef op de som nemen; als de schrijver van bovenstaande hoax (sorry, ik loop vooruit op mijn conclusie) gelijk heeft, dan zou het moeten volstaan om in de 2de excelfile de accijnzen op diesel terug aan te passen naar hun niveau van 2000 om de uitmelkerij -even, virtueel- te stoppen? U raadt het al, niet dus. De maximum dieselprijs daalt in dat geval van 1,250 euro naar 1,216 euro. Als we de de nieuwe bijdragen ook aftrekken, komen we aan 1,2 euro.
De stijging van 0,43 euro kan dus maar voor 0,05 euro/liter aan gestegen accijnzen en andere heffingen toegeschreven worden, de rest zit dan toch elders (cfr. bovenstaande grafiek dus zeker de prijs van ruwe olie, maar evt. ook verwerkingskosten, winsten, de distributiemarge die elk half jaar wordt geïndexeerd …). Vanzelfsprekend moeten we in deze geen medelijden hebben met Minister Reynders; elke prijsstijging zorgt dankzij het BTW-stelsel automatisch voor extra schatkist-inkomsten. Maar om te insinueren dat de staat zomaar een halve euro/liter extra uit onze portomonnee haalt? Nee, dat klopt echt niet.