fountainbel

Als klein jongetje vond ik dat mijn vader een tovenaar was, of dan toch ten minste een uitvinder. Hij was eigenlijk machine-ontwerper, gespecialiseerd in mechanica, pneumatiek en hydraulica. En veel  “boerenwijsheid”, dat kwam er volgens hem ook bij kijken. Hij werkte het grootste deel van zijn carrière voor een multinational, op zoek naar verbeteringen aan de productie-machinerie, naar hogere snelheid, minder slijtage en minder afgekeurde “gelullekes”. Zijn werk was dikwijls een obsessie, met alles wat daar bij hoort. ‘s Avonds, in de luie zetel, schetste hij zijn ideeën zomaar op een A4’tje. Op basis van die schetsen maakte hij dan complexe technische tekeningen, met de hand aan de tekentafel eerst (inclusief normschrift vanzelfsprekend), meer en meer op de computer sinds het einde van de jaren ’80. En de machines draaiden inderdaad stelselmatig sneller en slijtvaster, de afgekeurde productie daalde en de multinational was tevreden. Mijn vader was daar toch een beetje een tovenaar! Maar hij is ondertussen al een paar jaar met prepensioen en het was dus tijd om andere bezigheden te zoeken. Al die technisch-creatieve energie moet toch ergens naartoe?
Naast wekkers, zakmessen en aanstekers verzamelde mijn vader al een tijdje oude vulpennen, Sheaffer Vac-Fils vooral. Die “plunger-fillers” uit de jaren ’30 tot ’50 onderscheidden zich toen van andere types pennen door een vernuftig vulsysteem, zonder “inktzakje”, waardoor het inktreservoir tot 70% meer inkt kon bevatten. De vintage Vac-Fils die je op eBay en andere rommelmarkten kunt kopen, vullen en schrijven zelden nog perfect, omdat de dichtingen van het vacuüm vulsysteem versleten zijn. Reparatie is daarenboven niet vanzelfsprekend want Vac-Fils zijn niet bepaald onderhoudsvriendelijk. Er is volgens de bijbel van vulpen-reparaties dan ook een flinke kans dat de pen bij reparatie onherroepelijk beschadigd raakt. Nieuwsgierig besloot mijn vader om één van zijn defecte Sheaffers toch voorzichtig te demonteren om een oplossing te zoeken. Hij slaagde er in om de pen perfect te herstellen door zelf enkele extra onderdeeltjes te maken en die te monteren. Van de ene reparatie kwam de andere en ondertussen heeft “Fountainbel”, zoals hij op een groot online pennenforum gekend is, al heel wat van zijn Sheaffer’s hersteld met behulp van gestandardiseerd reparatiemateriaal.
Mooie oude pennen repareren is één zaak, maar het tovenaarsbloed kruipt waar het niet gaan kan; mijn vader ontwierp en maakte onlangs ook een eigen vulpen, de Fountainbel “Plunger-Filler Tribute”. Hij liet zich daarvoor inspireren door de oude Sheaffer Vac-Fils, maar gebruikte moderne dichtings-technieken die ten dele al in zijn reparatiesets te vinden waren.
Alle onderdelen, met uitzondering van de voeding met gouden penpunt (“feed” en “nib”, van Sheaffer of Pelikan) en een aantal dichtingsringen zijn met de hand gemaakt in het “tuinhuis”, dat eigenlijk eerder een klein technisch atelier is waar mijn vader zijn werkdagen doorbrengt. De transparante materialen in de Demonstrator Pen zijn polycarbonaat, het 2de prototype is in “swirled hard rubber”. De klip, zuigerstang & “capring” zijn van roestvrij staal. Alles is zo gemaakt dat de pen volledig kan worden gedemonteerd in 10 minuten, zonder speciaal gereedschap of het gebruik van hitte.

Het vulsysteem is een moderne versie van Sheaffer’s plunger-filler-principe; de pen (ongeveer zo groot als een Montblanc 149) heeft een vullingsgraad van 100%, goed voor een uitzonderlijke 3cc. Naast dat grote inkt-reservoir is er een 2de kleinere inktkamer (0,5cc), die gebruikt wordt bij het schrijven. Door die aparte 2 inktkamers en door de dichtingsklep ertussen, is het risico op lekken of kladden door temperatuur- of luchtdruk-variaties (vooral bij vliegreizen een probleem) zowat onbestaand en dat blijkt uitzonderlijk voor plunger-fillers.
De Fountainbel “Plunger-Filler Tribute” zal waarschijnlijk nooit echt in productie gaan, onder andere omdat de Italiaanse luxe vulpennen-producent Visconti een patent op een gelijkaardig principe lijkt te hebben. Maar het blijft een staaltje van de creativiteit, het inzicht en de vakmanschap die mijn vader -voor mij- lang geleden al tot tovenaar maakten. Ik ben dan ook nog altijd een bijzonder trotse zoon!