Een mens moet durven dromen! Bert Van Wassenhove deed dat ook en in zijn “Laat ons een begin maken met de ontmanteling van de NMBS” stelt hij dan ook voor om treinen te vervangen door -zoals een innovatie-minnende entrepreneur betaamt- zelfrijdende busjes van Google, Apple, BMW of Tesla.

De kern van zijn betoog (mijn samenvatting, lees het artikel vooral zelf):

De NMBS kost te veel en de reizigers zijn ontevreden door vertragingen en andere problemen. De trein kan onze mobiliteitsproblemen dus blijkbaar niet oplossen. De spoorwegen zijn immers een concept uit de industriële revolutie, want we rijden al lang niet meer met z’n allen naar één kantoorgebouw of fabriek naast een station in Brussel. Vandaag zijn er andere revoluties aan de orde die een oplossing kunnen brengen; zelfrijdende busjes die zoals de Pesero’s in Mexico-city volledig vrije-marktgestuurd reizigers oppikken waar het meeste vraag is.

Ik schreef (een deel van) deze blogpost op de vroege dubbeldekker tussen Lokeren en Brussel. De bezetting: pakweg 1.000 pendelaars. We zijn vanzelfsprekend niet de enige trein die van/ naar Brussel rijdt; cijfers van 2013 geven een dagelijks gemiddelde van 180.000 instappende reizigers in de Brusselse stations en het merendeel daarvan (120.000?) zal er ongetwijfeld tijdens de piekuren moeten op- en op de terugweg weer uitstappen. Volgens andere cijfers telt Brussel in totaal 330.000 pendelaars, die dus met openbaar vervoer of de auto komen. Je moet geen doordachte transport-economische analyses maken om hieruit te besluiten dat een héél grote groep mensen nog steeds en masse “naar één kantoorgebouw of fabriek naast een station in Brussel” moet en dat er zonder de trein dan ook bijna de helft meer auto’s in en rond Brussel zouden rijden. De trein vervoert volgens de cijfers van statbel overigens jaar na jaar meer reizigers, met tussen 1997 en 2010 een stijging van 144 naar 224 miljoen reizigers. Dat kan tellen, als (significante bijdrage aan) het verlichten van het mobiliteitsprobleem? Het nadeel; net zoals het wegverkeer, is de trein tijdens de piekuren oververzadigd en dat zorgt inderdaad voor heel wat problemen.

Met die cijfers van de benodigde (piek-)capaciteit in het achterhoofd lijkt inzetten van al dan niet zelfrijdende Pesero’s dan ook een utopie; 120.000 mensen in Brussel afzetten/ oppikken, gerekend aan een capaciteit van pakweg 10 passagiers per busje, dat geeft al snel 12.000 extra busjes in en rond Brussel tijdens de ochtend- en avondpiek. Indien we, zoals Bert voorstelt, één trein-traject als test zouden vervangen door een vloot aan Pesero’s en dat toepassen op “mijn” lijn (Sint-Niklaas -> Brussel -> Kortrijk), dan zouden alleen al voor het deel-traject tot en met Brussel 100 busjes moeten rijden om de 1.000 pendelaars op het piekuur tot in de hoofdstad te krijgen. Ik weet niet wat U, maar ik zou de impact daarvan op de mobiliteit liever niet in de praktijk testen.

Maar het artikel van Bert is niet zonder verdienste; terwijl 100 pesero’s met die ex-treinreizigers van Sint-Niklaas, Lokeren en Dendermonde het fileprobleem alleen maar erger zouden maken, kunnen diezelfde 100 zelfrijdende busje ook 1000 personenwagens vervangen en dus voor aanzienlijk minder drukte op de weg zorgen. Dat zou nog eens een bijdrage aan de oplossing van het mobiliteitsprobleem zijn!

Blijft het probleem van grote groepen mensen die op ongeveer hetzelfde moment op ongeveer dezelfde plaats moeten zijn en daar komen we bij de droom die Bert al als realiteit ziet; wat als we inderdaad niet meer met z’n allen naar één kantoorgebouw of fabriek naast een station in Brussel zouden moeten komen? Want (nog) meer thuis, decentraal of lokaal werken is inderdaad de enige fundamentele oplossing voor de capaciteitsproblemen tijdens de piekuren van zowel de auto- als spoorwegen. Hoe kunnen we grote en kleinere bedrijven en hun werknemers daarvan overtuigen? Misschien is dat juist Bert zijn ultieme bedoeling; het probleem erger maken door de spoorwegen af te schaffen om zo een mentaliteitswijziging af te dwingen? Een sluwe dromer, die iBert!