Elke ochtend (behalve op mijn thuiswerkdagen vanzelfsprekend) rij ik langs dit stukje herinnering; De uitleg; ik werk op de grens tussen Schaarbeek, Haren en Evere. Van 1914 tot in de jaren ’50 was er in Haren/ Evere een luchthaven die later vervangen werd door Melsbroek en Zaventem. Wel, op die luchthaven is er lang geleden iets bijzonders gebeurd.
De dag erna ontmoette Lindbergh Koningin Elisabeth en Koning Albert, die hem het Ridderschap in de Leopoldsorde aanbood.
Op 30 Mei vertrok Lindbergh naar Londen, maar vloog eerst nog laag over de militaire begraafplaats van Waregem om daar bloemen over de Amerikaanse soldatengraven uit te strooien.
In Schaarbeek, waar nu de gebouwen van VRT en RTBF staan, lag vroeger de Nationale Schietbaan ofte Tir National. Op die plaats executeerde de Duitse bezetter tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog politieke tegenstanders. De gebouwen werden in de jaren ’60 afgebroken, maar enigszins verborgen tussen parkeerterreinen en de crèche van de RTBF ligt nog steeds het “Ereveld der Gefusilleerden”. Er staan 365 kruisen, davidssterren en andere zerken als herinnering aan gefusilleerde Belgische, Franse, Engelse en (dikwijls eerder naar België gevluchte) Joodse verzetsmannen en -vrouwen. De namen, sterfdatum en reden voor executie van deze en andere tijdens WO II geëxecuteerden vind je o.a. op http://www.gefusilleerden.be/. De volgende namen bleven na wat gegoogle, gesnuister op Wikipedia en het lezen van de onvoorstelbare heldendaden op verzet.org hangen:
Op 20 oktober 1943 werden hier verscheidene leden van de Comet–ontsnappingsroutegefusilleerd. Comet werd opgezet door de toen amper 25-jarige Schaarbeekse Dédée De Jongh, geïnspireerd door het verhaal van Edith Cavell. Zij overleefde het concentratiekamp van Ravensbrück en werkte na de oorlog met melaatsen in Afrika. Deze grote dame stierf twee weken geleden in het universitair ziekenhuis van Sint-Lambrechts-Woluwe.
Alexandre (Choura) en Georges (Youra) Livchitz waren Oekraïense joden die eind jaren ’20 met hun moeder naar België uitweken. Alexandre was één van de leiders van verzetsgroepering Groupe G (Commandant Jean). Zijn jongere broer Youra (afgestudeerd als dokter aan de ULB) was officieel niet bij het verzet, maar was wel één van de drie helden die op 19 april 1943 de 20ste trein naar Auschwitz-Birkenau wist te stoppen en zo Joden hielp ontsnappen. Beiden werden begin 1944 in Schaarbeek geëxecuteerd.
“Opdat we nooit zouden vergeten” klinkt dikwijls zo leeg of abstract, veel van de mensen die hier in Schaarbeek (of in Breendonk of elders) voor het vuurpeleton stonden, bestaan helemaal niet voor Google. Maar hun verhalen zijn, net als die van Cavell, de broers Livchitz en Dédée De Jongh, ongetwijfeld het vertellen en herinneren waard … Meer foto’s van het “Ereveld der Gefusilleerden” staan op http://futtta.be/futttr/
